Zastawki serca są strukturalnymi elementami wewnątrz serca, które pełnią kluczową rolę w regulowaniu przepływu krwi przez jego komory i przedsionki. W sercu człowieka znajdują się cztery główne zastawki: dwie zastawki przedsionkowo-komorowe oraz dwie zastawki półksiężycowate.
Zastawki przedsionkowo-komorowe
Zastawka mitralna (dwudzielna):
- Znajduje się pomiędzy lewym przedsionkiem a lewą komorą.
- Składa się z dwóch płatków.
- Otwiera się, aby pozwolić krwi napływać z lewego przedsionka do lewej komory podczas rozkurczu komory, a zamyka się podczas jej skurczu, zapobiegając cofnięciu się krwi do przedsionka.
Zastawka trójdzielna:
- Znajduje się pomiędzy prawym przedsionkiem a prawą komorą.
- Składa się z trzech płatków.
- Działa podobnie do zastawki mitralnej, umożliwiając przepływ krwi z prawego przedsionka do prawej komory i zapobiegając jej cofaniu podczas skurczu komory.
Zastawki półksiężycowate
Zastawka aortalna:
- Znajduje się pomiędzy lewą komorą a aortą.
- Składa się z trzech półksiężycowatych płatków.
- Otwiera się podczas skurczu lewej komory, pozwalając krwi przepływać do aorty, i zamyka się podczas rozkurczu komory, zapobiegając cofnięciu się krwi do serca.
Zastawka płucna:
- Znajduje się pomiędzy prawą komorą a pniem płucnym.
- Składa się również z trzech półksiężycowatych płatków.
- Funkcjonuje podobnie do zastawki aortalnej, umożliwiając przepływ krwi z prawej komory do pnia płucnego podczas skurczu komory i zapobiegając jej cofaniu podczas rozkurczu.
Znaczenie działania zastawek serca
Prawidłowe funkcjonowanie zastawek serca jest kluczowe dla zapewnienia jednokierunkowego przepływu krwi przez serce oraz do głównych naczyń krwionośnych. Dzięki zastawkom serce może skutecznie pompować krew, dostarczając tlen i składniki odżywcze do całego organizmu oraz usuwając dwutlenek węgla i inne produkty przemiany materii.
Choroby zastawek serca.
Choroby zastawek serca są poważnymi schorzeniami, które mogą znacząco wpływać na funkcjonowanie serca i ogólny stan zdrowia. Zastawki serca, których zadaniem jest regulowanie przepływu krwi przez serce, mogą ulec uszkodzeniu, co prowadzi do różnych problemów zdrowotnych.
Rodzaje chorób zastawek serca
• Niedomykalność zastawek
o Niedomykalność mitralna: Polega na cofnięciu się krwi z lewej komory do lewego przedsionka podczas skurczu komory.
o Niedomykalność trójdzielna: Cofanie się krwi z prawej komory do prawego przedsionka.
o Niedomykalność aortalna: Krew cofa się z aorty do lewej komory podczas rozkurczu.
o Niedomykalność płucna: Krew cofa się z tętnicy płucnej do prawej komory.
• Zwężenie zastawek
o Zwężenie zastawki mitralnej: Utrudniony przepływ krwi z lewego przedsionka do lewej komory.
o Zwężenie zastawki trójdzielnej: Zmniejszony przepływ krwi z prawego przedsionka do prawej komory.
o Zwężenie zastawki aortalnej: Ograniczony przepływ krwi z lewej komory do aorty.
o Zwężenie zastawki płucnej: Utrudniony przepływ krwi z prawej komory do tętnicy płucnej.
Objawy chorób zastawek serca
o Duszność, szczególnie podczas wysiłku lub leżenia
o Zmęczenie i osłabienie
o Obrzęki, szczególnie nóg, kostek i stóp
o Ból w klatce piersiowej
o Zaburzenia rytmu serca – arytmia
o Zawroty głowy lub omdlenia
Przyczyny chorób zastawek serca
Choroby zastawek serca mogą mieć różnorodne przyczyny, w tym:
• Wady wrodzone
• Infekcje (np. zapalenie wsierdzia)
• Reumatyczna choroba serca
• Związane z wiekiem zmiany degeneracyjne
• Choroby autoimmunologiczne
Diagnostyka i leczenie
Diagnostyka chorób zastawek serca obejmuje badania fizykalne, EKG, echokardiografię oraz czasami inne zaawansowane techniki obrazowania. Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby i może obejmować:
- Farmakoterapię (leki zmniejszające objawy i wspomagające pracę serca)
- Zabiegi inwazyjne, takie jak naprawa lub wymiana zastawki (np. za pomocą operacji na otwartym sercu lub technik małoinwazyjnych)