Europejski Dzień Profilaktyki Udarowej (ang. European Stroke Prevention Day) to inicjatywa, której celem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat udaru mózgu i jego zapobiegania. W tym dniu organizowane są różne działania i kampanie mające na celu edukację społeczeństwa na temat czynników ryzyka udaru mózgu oraz sposobów jego zapobiegania.
Inicjatywa ta została zapoczątkowana w 2013 roku przez Europejską Federację Towarzystw Neurologicznych (EFNS) i Europejską Organizację Pacjentów z Udarami Mózgu (ESO). W ramach obchodów Europejskiego Dnia Profilaktyki Udarowej organizowane są różne wydarzenia, takie jak bezpłatne badania ciśnienia krwi, warsztaty i szkolenia dotyczące zdrowego stylu życia, a także kampanie społeczne i medialne dotyczące profilaktyki udaru mózgu.
Szacuje się, że w Polsce każdego roku ok 90 tys. osób doznaje udaru mózgu! Niestety ok 20% tych przypadków są przypadkami śmiertelnymi.
Czym jest udar mózgu?
Udar mózgu, nazywany również udarem mózgowym lub wylewem, jest nagłym zaburzeniem funkcji mózgu spowodowanym przerwaniem dopływu krwi do mózgu lub krwotokiem wewnątrz mózgu.
Istnieją dwa główne rodzaje udaru mózgu: udar niedokrwienny i udar krwotoczny. Udary niedokrwienne stanowią około 85% wszystkich udarów mózgu i są spowodowane niedokrwieniem mózgu w wyniku zamknięcia tętnicy przez skrzep lub płytkę miażdżycową. Udary krwotoczne stanowią pozostałe 15% i są spowodowane krwotokiem wewnątrz mózgu spowodowanym pęknięciem naczynia krwionośnego.
Objawy udaru mózgu zależą od obszaru mózgu, który został dotknięty oraz od stopnia uszkodzenia. Często występujące objawy obejmują zaburzenia mowy, utratę równowagi, osłabienie kończyn, problemy z widzeniem i bóle głowy. Szybka diagnoza i leczenie są kluczowe dla minimalizacji szkód wynikających z udaru mózgu. W niektórych przypadkach możliwe jest przywrócenie funkcji utraconych podczas udaru mózgu poprzez rehabilitację.
Kto może zachorować na udar mózgu?
Udar mózgu może dotknąć każdego, niezależnie od wieku, płci czy pochodzenia. Jednakże istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu. Należą do nich:
1. Wiek: ryzyko udaru mózgu wzrasta wraz z wiekiem.
2. Płeć: mężczyźni są bardziej narażeni na wystąpienie udaru mózgu niż kobiety, chociaż kobiety mają większe ryzyko udaru mózgu w okresie ciąży i połogu.
3. Czynniki genetyczne: niektóre rodziny mają skłonność do występowania udarów mózgu.
4. Palenie tytoniu: palenie tytoniu zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
5. Nadciśnienie tętnicze: wysokie ciśnienie krwi zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
6. Cukrzyca: osoby z cukrzycą są bardziej narażone na udar mózgu.
7. Choroby serca: choroby serca, takie jak migotanie przedsionków, zwiększają ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
8. Niezdrowa dieta: dieta bogata w tłuszcze nasycone i cholesterol zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
9. Brak aktywności fizycznej: brak aktywności fizycznej zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
Ważne jest, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia udaru mózgu poprzez kontrolowanie tych czynników ryzyka i prowadzenie zdrowego stylu życia.
Jakie są główne objawy udaru mózgu?
Objawy udaru mózgu mogą być różne w zależności od tego, który obszar mózgu został dotknięty, ale zazwyczaj pojawiają się nagle i bez ostrzeżenia. Najczęstsze objawy udaru mózgu to:
1. Niedowład lub utrata siły mięśniowej: zwykle pojawia się po jednej stronie ciała, a osoba może mieć trudności z poruszaniem ramieniem, nogą lub całym kończynami.
2. Zaburzenia mowy: osoba może mieć trudności z mówieniem, zrozumieniem mowy lub nagle zacząć mówić bełkotliwie.
3. Zaburzenia widzenia: osoba może mieć trudności z widzeniem z jednego lub obu oczu, a także dostrzegać podwójne obrazy.
4. Nagła dezorientacja lub zaburzenia świadomości: osoba może poczuć się zdezorientowana, zmęczona lub osłabiona, a także doświadczać nagłej utraty pamięci.
5. Silny ból głowy: osoba może doświadczyć nagłego, intensywnego bólu głowy, często o charakterze pulsującym.
Jeśli pojawią się te objawy, należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, ponieważ szybka interwencja może znacznie zwiększyć szanse na pełny powrót do zdrowia. Ważne jest, aby pamiętać, że udar mózgu to zagrożenie życia i wymaga natychmiastowej pomocy.
Jak uniknąć udaru mózgu?
Istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu, ale jednocześnie istnieją sposoby, które można zastosować, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na udar mózgu. Oto kilka zasadniczych sposobów na profilaktykę udaru mózgu:
- Kontroluj ciśnienie krwi: Wysokie ciśnienie krwi jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka udaru mózgu. Regularne badania ciśnienia krwi i jego kontrolowanie w przypadku jego wzrostu może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
- Zmniejszaj poziom cholesterolu: Wysoki poziom cholesterolu może prowadzić do tworzenia się blaszek miażdżycowych, co zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Zmiana diety i stylu życia może pomóc w utrzymaniu zdrowego poziomu cholesterolu.
- Unikaj palenia: Palenie tytoniu jest jednym z głównych czynników ryzyka udaru mózgu. Unikanie palenia i eliminowanie z otoczenia palących może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
- Utrzymuj zdrową wagę i aktywność fizyczną: Otyłość i brak aktywności fizycznej zwiększają ryzyko udaru mózgu. Utrzymywanie zdrowej wagi i regularna aktywność fizyczna może pomóc w zmniejszeniu ryzyka.
- Jedz zdrowo: Dieta bogata w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, chude białka i zdrowe tłuszcze może pomóc w zmniejszeniu ryzyka udaru mózgu.
- Unikaj nadużywania alkoholu: Nadużywanie alkoholu może prowadzić do wysokiego ciśnienia krwi i zaburzeń rytmu serca, co zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu.
- Kontroluj cukrzycę: Cukrzyca może prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych, co zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Regularne badania i kontrolowanie poziomu cukru we krwi może pomóc w zmniejszeniu ryzyka.
Pamiętaj, że zmiana stylu życia na zdrowszy i kontrolowanie czynników ryzyka jest kluczowe w zapobieganiu udarowi mózgu. Regularne badania lekarskie i konsultacje z lekarzem mogą pomóc w zapobieganiu i wczesnym wykryciu chorób, które zwiększają ryzyko udaru mózgu.