Stymulacja serca – co i jak ?

Kolejna dawka informacji przed nami.

W nawiązaniu do wcześniejszego artykułu mówiącego o pracy układu bodźcotwórczo-przewodzącego serce znajdującego się na naszej stronie: https://sercenabanacha.org.pl/uklad-serce-na-banacha/ postaram się przedstawić kilka informacji o urządzeniu, które jest stosowane gdy układ ten zaczyna szwankować.

Jak już zostało wspomniane wcześniej prawidłowa praca serca polega na jego rytmicznym biciu w zakresie od 60 do 100 uderzeń na minutę. Niestety czasem zdarza się, że z różnych przyczyn rytm serca ulega spowolnieniu co skutkuje wystąpieniem tzw. bradykardii. Bradykardia objawiać się może różnymi dolegliwościami i są to m.in. uczucie duszności, kołatania, osłabienie, szybsze męczenie się a w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do utraty przytomności.

Schorzenie to najczęściej jest diagnozowane przy użyciu badania holtera. Podczas analizy badania lekarz może stwierdzić, że dochodzi do spadku tętna oraz tzw. pauz. Należy jednakże wspomnieć, że każdy człowiek jest inny i w zależności od organizmu niektóre pauzy np. 5 sekundowe mogą być praktycznie nieodczuwalne, a dla innej osoby pauza 2 sekundy może dawać objawy.

Na podstawie wyników badań oraz zgłaszanych objawów może zapaść decyzja o konieczności wszczepienia sztucznego układu stymulującego pracę serca popularnie nazywanego stymulatorem serca lub rozrusznikiem.

• 

Dla wielu osób taka decyzja może okazać się straszna i dramatyczna. Oczywiście, brzmi to mało optymistycznie ale pragnę od razu napisać – rozwiązanie w postaci wszczepionego stymulatora serca znacząco poprawia komfort życia a także bardzo często pozwala na powrót do jego normalności !

Sam moment wszczepienia w praktycznie 100 % przeprowadzany jest w formie zabiegu i jest on realizowany przy zastosowaniu jedynie znieczulenia miejscowego ! Oznacza to, że nie ma konieczności stosowania pełnej narkozy tj. uśpienia pacjenta. Oczywiście, mogą się zdarzyć przypadki, że stan pacjenta jest na tyle ciężki lub trudny iż lepsze będzie zastosowanie narkozy niż zwykłego znieczulenia.

Zabieg przeprowadzany jest w warunkach szpitalnych przez wykwalifikowany zespół składający się przede wszystkim z kardiologów oraz zespołu pielęgniarskiego. Całkowity czas trwania procedury wszczepienia bardzo często jest krótszy niż 2 godziny ! Pacjent bardzo często może wyjść do domu już na drugi lub trzeci dzień.

Samo urządzenie jest stosunkowo małe, a teraz nawet w miarę rozwoju technologii wręcz bardzo małe w stosunku do swoich możliwości. Urządzenie wszczepiane jest podskórnie, najczęściej w okolicy podobojczykowej. Do urządzenia podłączone zostają elektrody, które wcześniej zostały doprowadzone do jam serca przy wykorzystaniu układu żylnego. Liczba elektrod może się wahać od 1 do 4 w zależności od schorzenia danego pacjenta. Wprowadzanie elektrod do serca jest praktycznie nieodczuwalne ! Po podłączeniu układu do elektrod następuje jego podstawowa diagnostyka i jeżeli wszystko funkcjonuje prawidłowo, urządzenie jest chowane pod skórę a sama rana zostaje zaszyta przez lekarza.

W tym miejscu chcę również wspomnieć o fakcie, że na terenie WUM dokonywane są również zabiegi wszczepienia nowoczesnych urządzeń, które nie wymagają dodatkowych elektrod !

• 

Więcej informacji na stronie WUM: https://www.wum.edu.pl/node/15630

Stymulator zależnie od choroby zostaje odpowiednio skonfigurowany. Konfiguracja odbywa się poprzez przyłożenie do skóry w miejscu gdzie znajduje się układ specjalnego niewielkiego urządzenia, które bezprzewodowo komunikuje się z nim a następnie przesyła wszelkie informacje do komputera nadzorowanego przez doświadczonego lekarza.

Urządzenie w zależności od konieczności może pracować przykładowo w trybach :

• AAI – stymulacja przedsionkowa, hamowana rytmem przedsionków
• VVI – stymulacja komorowa hamowana rytmem komór
• DDD – stymulacja przedsionkowo-komorowa hamowana odpowiednim rytmem przedsionków i/lub komór
• Do tych kodów niekiedy w czwartej pozycji dodawana jest literka R (rate modulation – automatyczne zwiększenie częstości modulacji przy wzroście zapotrzebowania tlenowego np. wysiłku). Wówczas taki typ stymulatora nosi oznaczenie np. AAI-R lub DDD-R.

Znaczenie w/w liter:

• litera umieszczona na pierwszym miejscu oznacza lokalizację elektrody stymulującej – A – atrium – przedsionek serca, V – ventricle – komora serca, D – dual – stymulacja dwujamowa (i w przedsionku, i komorze serca)
• druga litera 3-literowego kodu oznacza lokalizację elektrody odbierającej i odczytującej rytm (obowiązują oznaczenia tożsame z powyższymi)
• trzecia litera kodu oznacza sposób reagowania kardiostymulatora – I – inhibited – hamowany, T – triggered – wyzwalany, D – dual – oba typy reakcji.

Chciałbym również nadmienić, że w Klinice Kardiologii w przeciągu roku przeprowadza się kilkaset zabiegów wszczepienia stymulatorów serca. Dodatkowo przy samej Klinice funkcjonuje Poradnia dla Chorych z Implantowanymi Stymulatorami Serca oraz Pracowni Kontroli i Telemonitoringu Implantowanych Urządzeń Serca. Pod opieką tych poradni jest natomiast kilka tysięcy pacjentów !

Na terenie szpitala znajduje się również niedawno otwarty, zupełnie nowy Oddział Kliniczny Elektrokardiologii, kierowany przez dr hab. med. Pawła Balsama.

Oddział posiada m.in.:

• własną pracownię elektrofizjologii na której mogą być wykonywane zabiegi wszczepienia układów stymulujących pracę serca
• nowoczesne łóżka dla chorych wymagających ciągłego monitorowania podstawowych parametrów życiowych